Hiện cả nước có hơn 202.130ha trồng dừa các loại, với sản lượng hơn 2,28 triệu tấn trái/năm, trong đó vùng ĐBSCL có khoảng 178.000ha, với sản lượng hơn 1,95 triệu tấn trái/năm. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu dừa đạt gần 1,1 tỉ USD.

Ngành dừa đã giúp mang lại nguồn thu ngoại tệ lớn, tạo ra nhiều công ăn việc làm tăng thu nhập cho nông dân và nhiều người lao động tham gia vào các hoạt động thu mua, sơ chế, chế biến dừa. Giá trị và lợi nhuận thu được từ cây dừa đã được nâng cao khi nhiều nhà máy chế biến sâu được đầu tư xây dựng tại các địa phương, giúp làm giảm nguy cơ được mùa, mất giá.

Nước ta còn được đánh giá có nhiều tiềm năng và dư địa để phát triển ngành dừa, nhất là tại TP Cần Thơ và các tỉnh vùng ĐBSCL. Đặc biệt, nhiều nông dân tại TP Cần Thơ còn có cơ hội nâng cao giá bán và tăng thu nhập từ vườn dừa nếu hình thành được chuỗi liên kết, cung ứng ứng nguyên liệu trực tiếp cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Từ đó, không còn phải bán dừa cho thương lái với mức giá thấp.

TP Cần Thơ hiện có khoảng 12.479ha dừa, với các giống dừa ta, dừa xiêm, dừa dâu… được trồng rải rác tại các xã, nhưng tập trung nhiều nhất ở 13/103 xã với tổng diện tích 7.222ha.

Phối hợp xây dựng chuỗi liên kết

Hiệp hội Dừa Việt Nam đã và đang tích cực phối hợp các viện, trường, tổ chức tín dụng, cùng các địa phương, đơn vị có liên quan để thúc đẩy triển khai kế hoạch “Xây dựng chuỗi cung ứng nguyên liệu dừa” với sự đồng hành của các chương trình hỗ trợ về tín dụng. Mục tiêu nhằm tạo chuỗi cung ứng nguyên liệu chất lượng, ổn định, bền vững cho các nhà máy sản xuất trong nước và giúp nông dân bán dừa với mức giá tốt, hạn chế xuất khẩu dừa thô giá trị thấp.

Ông Cao Bá Đăng Khoa, Chủ tịch Hiệp hội Dừa Việt Nam, cho biết: “Cây dừa và nhiều giống dừa ta trồng tại các xã, phường ở TP Cần Thơ mau cho trái và trái rất chất lượng nhưng chưa xây dựng thương hiệu và chưa tạo được sức hút đầu tư cho các doanh nghiệp xây dựng nhà máy chế biến sâu. Hiện nhiều nông dân ở TP Cần Thơ và trong khu vực tứ giác Long Xuyên chủ yếu bán dừa cho thương lái với mức giá thấp hơn khá nhiều so với những nơi có doanh nghiệp đặt nhà máy chế biến hay cơ sở thu mua dừa như ở tỉnh Vĩnh Long… Hiệp hội Dừa Việt Nam rất mong được tăng cường liên kết, phối hợp cùng ngành NN&MT TP Cần Thơ và các đơn vị có liên quan để thúc đẩy phát triển ngành dừa, nâng cao thu nhập cho nông dân trồng dừa tại Cần Thơ và cả nước nói chung”.

Tại TP Cần Thơ, Hiệp hội Dừa Việt Nam vừa có buổi làm việc với Sở NN&MT TP Cần Thơ và Văn phòng đại diện Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) khu vực Tây Nam Bộ về việc phối hợp triển khai kế hoạch “Xây dựng chuỗi cung ứng nguyên liệu dừa”. Các bên thống nhất sẽ phối hợp triển khai kế hoạch và thí điểm thực hiện chương trình “Xây dựng chuỗi cung ứng nguyên liệu dừa” tại một số địa phương có diện tích trồng dừa tập trung ở Cần Thơ ngay trong những tháng còn lại của năm 2025.

Theo ông Cao Bá Đăng Khoa, cần phải có sự phối hợp với địa phương để có các hoạt động nhằm thay đổi suy nghĩ, hành động của nông dân và doanh nghiệp trong đầu tư phát triển cho cây dừa. Xây dựng chuỗi liên kết bền vững gắn với chuẩn hóa sản xuất, quy hoạch vùng trồng, áp dụng kỹ thuật canh tác bền vững để dừa đảm bảo chất lượng và an toàn cung cấp cho các nhà máy chế biến trong nước. Khuyến khích đầu tư phát triển các nhà máy chế biến sâu, giảm xuất khẩu dừa thô để nâng cao giá trị. Hiệp hội Dừa Việt Nam đã trao đổi, thống nhất với Agribank, cùng với Viện Cây ăn quả Miền Nam, Viện Nghiên cứu dầu và Cây có dầu… để có các hỗ trợ cho nông dân, doanh nghiệp, các HTX về giống, kỹ thuật canh tác dừa, nguồn vốn tín dụng.

Theo ông Phan Văn Bá, Phó Trưởng Văn phòng đại diện Agribank khu vực Tây Nam Bộ, dừa là ngành hàng chủ lực, có nhiều lợi thế và khả năng phát triển của vùng ĐBSCL, cũng như cả nước và có xu thế thích ứng biến đổi khí hậu, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Nhận thấy tiềm năng này, thời gian qua, Agribank khu vực Tây Nam Bộ đã đầu tư cho vay vào ngành dừa, tổng mức cho vay trên 2.000 tỉ đồng, chiếm tỷ trọng gần 1% tổng dư nợ. Tuy nhiên, đây là con số còn khiêm tốn so với thế mạnh, tiềm năng của ngành hàng dừa của vùng ĐBSCL.

Ông Phan Văn Bá cho biết, đề xuất của Hiệp hội Dừa Việt Nam về “Xây dựng chuỗi cung ứng nguyên liệu dừa” với sự đồng hành của các chương trình hỗ trợ về tín dụng là hướng đi rất tốt và có khả năng phát triển cao, đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội rất lớn, đặc biệt nâng cao đời sống người dân, dừa sẽ được sản xuất theo quy mô hàng hóa lớn. Agribank sẽ đồng hành với Hiệp hội Dừa Việt Nam và địa phương đầu tư tài chính cho nông dân, HTX và doanh nghiệp chuỗi ngành hàng dừa. Tùy theo đối tượng, Agribank sẽ có các dịch vụ tài chính và gói tín dụng cụ thể...

Theo bà Nguyễn Thị Giang, Phó Giám đốc Sở NN&MT TP Cần Thơ, Sở sẽ phối hợp với Hiệp hội Dừa Việt Nam và Agribank chọn các xã có vùng trồng dừa tập trung để thí điểm chương trình “Xây dựng chuỗi cung ứng nguyên liệu dừa” trong năm 2025. Dự kiến, trước mắt Cần Thơ chọn các xã ở khu vực Cù Lao Dung - nơi tập trung diện tích dừa khoảng 3.000ha để thực hiện thí điểm. Nếu kết quả thành công sẽ nhân rộng thực hiện trên cả cây dừa và nhiều loại cây ăn trái khác.

Bài, ảnh: KHÁNH TRUNG